در دهه‌های اخیر، نئوپان به عنوان یکی از فرآورده‌های چوبی جای خود را در خانه‌ها و صنعت باز کرده است. در خانه،محل کار، حتی در نمایشگاه‌ها نئوپان کاربردهای فراوانی دارد. اما این فرآورده اولین بار کجا ساخته شده است؟ مواداولیه آن چه ترکیبی دارد و چطور وارد روزمره ما شده است؟ دانستن این‌که چطور وارد ایران شده و چرا به این نام آن را می‌شناسیم نیز خالی از لطف نیست. پس برای دانستن پاسخ این سئوال‌ها با ما همراه باشید.
ظهور نئوپان
خاستگاه چیزی که ما امروزه به عنوان نئوپان آن را می‌شناسیم به آلمان سال ۱۸۸۷ باز می‌گردد. در آن زمان فردی به نام هوبارد (Hubbard) این «چوب مصنوعی» را از ترکیب خاک اره با چسبی بر پایه آلبومین ساخت. او این ماده به دست آمده را در درجه حرارت بالا و فشار فشرده کرد.
در واقع این اتفاق طی جنگ جهانی دوم افتاد. در آن زمان رزین فنولی بیشتر از همه روکش‌های رده بالا در آلمان در دسترس بود. خلبان نیروی هوایی آلمان در دوره رایش سوم ماكس هيملهبر (Max Himmelheber) نقش مهمی در ساخت اولین ورق‌های نئوپان داشت. او این ورق‌های اولیه که از ترکیب خرده‌چوب‌ها و چسب تهیه شده بود را ساخت.
اما اولین محصول تجاری در کارخانه Torfit Werke AG در برمن آلمان در زمان جنگ جهانی دوم تولید شد. این کارخانه در سال 1941 ، 10 تن در روز تولید می‌کرد. این چوب فشرده، چگالی بین 800 تا 1100 کیلو بر مترمکعب داشت.
کارخانه نئوپان
جالب این‌که تقریباً در همان زمان یعنی در سال 1942 مخترع سوئیسی دکتر فرد فهرنی (Fred Fahrni) محصول تجاری با نام نووپان (Novopan) تولید کرد. برای اولین تولیدات این محصول، او از مواد بازیافتی مانند خاک اره و باقیمانده چوب‌های تیشه خورده و تراشه‌‌های چوب و ترکیبش با رزین فنولی استفاده کرد. اما در طی سال‌‌ها مواد اولیه دستخوش تغییر شدند و از مواد با کیفیت مانند سرشاخه‌‌ها و هرس شده درختان برای تولید این محصول استفاده شد. در آن زمان انگیزه اصلی برای این کار استفاده از دورریزهای چوب جنگلی بود. اولین نئوپان‌ها سبک و فشرده بود و از سه لایه تشکیل شده بود. لایه وسطی از تکه چوب‌های درشت دانه و لایه‌های بیرونی از لایه‌های تیغکی بود. تولید این نئوپان از شهر کلنیو سوئیس در سال 1946 آغاز شد.
در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ نئوپان به عنوان مواد اولیه برای طراحان به کار برده می‌شد. بیشتر مبلمان و وسایل خانه که در آن دوره ساخته می‌شد از نئوپان استفاده می‌شد. اکنون نمی‌توان گفت که ماده اصلی ساخت نئوپان در آن زمان چه بوده اما میزان قابل توجهی از آن به احتمال از کاج‌های جنگل‌های اسکاندویناوی بوده است.
نئوپان در ایران
شاید با خواندن این مطلب برای شما هم مشخص شده باشد که چرا امروزه ما به این فرآورده چوبی نئوپان می‌گوییم. این نام برگرفته از همان کارخانه سوئیسی نووپان است. گرچه در فرهنگ معین اشاره‌ای به ورود این کلمه از فرانسه شده است که احتمالاً اشاره به Panneau de particules در این زبان دارد.
اطلاعات دقیقی درباره اولین واردات نئوپان به ایران در دسترس نیست. اما اولین بار کارخانه فیبر رویال در بندر انزلی در سال ۱۳۴۰ این فرآورده چوبی را تولید کرده است.
کلام آخر
با توجه به سبک بودن و هم‌چنین قابلیت برش خوب،نئوپان یکی از بهترین انتخاب‌ها برای زندگی امروز است. تاریخچه این فرآرورده چوبی به ما نشان می‌دهد که چطور این محصول راهش را به کشورهای مختلف و خانه‌‌های گوناگون باز کرده است.
